Uzaktan çalışma, 4857 sayılı İş Kanun’da (“Kanun”) 2016 yılında yapılan değişiklikten beri Türk hukukunda açıkça düzenlenmektedir. Kanun’un 14. maddesine ifade edildiği üzere, uzaktan çalışma, işçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisi olarak tanımlanmıştır.
Kanunda da bu yönde bazı düzenlemelerin bulunmasına rağmen, Covid-19 sonrası uzaktan çalışmaya yönelimin artması sebebiyle, uzaktan çalışma kapsamına giren iş ilişkilerindeki hukuki meselelerin daha da detaylı düzenlenmesi gerekliliği doğmuştur. Bu kapsamda, Uzaktan Çalışma Yönetmeliği (“Yönetmelik”) 10 Mart 2021 tarihli ve 31419 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe girmiştir.
Yönetmelik ile uzaktan çalışmanın usul ve esasları hakkında getirilen düzenlemeler aşağıdaki gibidir:
İş sözleşmesinin şekli ve içeriği:
Uzaktan çalışmaya ilişkin olarak yapılacak iş sözleşmelerinin yazılı yapılması gerekir. İş sözleşmesinde işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan iş araçları, ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümlerin açıkça düzenlenmesi gerekir.
Çalışma mekânının düzenlenmesi:
Gerekli olması durumunda, uzaktan çalışmanın yapılacağı mekân ile ilgili düzenlemeler işin yapılmaya başlanılmasından önce tamamlanmalıdır. Mekan düzenlemelerinden doğan masrafların karşılanması, işveren ile uzaktan çalışan işçi arasında kararlaştırılır.
Malzeme ve iş araçlarının temini ve kullanımı:
Uzaktan çalışan işçi için gerekli malzemelerin ve iş araçlarının işveren tarafından sağlanması esastır. Ancak aksi, taraflarca sözleşmede kararlaştırılabilir. İşçiye temin edilecek malzemelerin ve iş araçlarının kullanım esasları ile bakım ve onarım koşulları uzaktan çalışan işçiye bildirilir. İş araçlarının işveren tarafından sağlanması halinde bunların işçiye teslim edildiği tarihteki bedellerini belirten iş araçları listesi, işveren tarafından yazılı olarak işçiye teslim edilir. İşçiye teslim edilen belgenin işçi tarafından imzalı bir nüshası gerekmekte olup, bu imzalı belge işveren tarafından işçi özlük dosyasında saklanır.
Üretim maliyetlerinin karşılanması:
İşin yerine getirilmesinden kaynaklanan mal veya hizmet üretimiyle doğrudan ilgili zorunlu giderlerin tespit edilmesine ve karşılanmasıyla ilgili ayrıntılar iş sözleşmesinde belirtilir.
Çalışma sürelerinin belirlenmesi:
İş sözleşmesinde, uzaktan çalışmanın yapılacağı zaman aralığı ve süresi belirtilmelidir. Mevzuatta öngörülen sürelere uymak koşuluyla, çalışma saatlerinde değişiklik yapılabilir. İşverenin yazılı talebi ve uzaktan çalışan işçinin onayı üzerine, fazla çalışma mevzuata uygun olarak yapılır.
İletişim:
İşveren ile uzaktan çalışan işçi, uzaktan çalışmada iletişim yöntemini ve zaman aralığını belirleyecektir.
Verilerin korunması:
İşveren; uzaktan çalışan işçiyi, işyerine ve yaptığı işe dair verilerin korunması ve paylaşımına ilişkin işletme kuralları ve ilgili mevzuat hakkında bilgilendirir ve bu verilerin korunmasına yönelik gerekli tedbirleri alır. Verilen korunması amacıyla işveren tarafından belirlenen işletme kurallarına, uzaktan çalışan işçi tarafından uyulması zorunludur. Korunması gereken verinin tanım ve kapsamı, işveren tarafından sözleşmede belirtilir.
İş sağlığına ve güvenliğine ilişkin tedbir alınması:
İşveren, uzaktan çalışan işçinin yaptığı işin niteliğini göz önünde bulundurarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri konusunda işçiyi bilgilendirmek, gerekli eğitimi vermek, sağlık gözetimini sağlamak ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almak zorundadır.
Uzaktan Çalışmaya Geçiş:
İşçinin uzaktan çalışacağı, işveren ile işçi arasında yapılacak iş sözleşmesi ile karar verilebileceği gibi halihazırda çalışan işçinin iş sözleşmesinin, tarafların anlaşması halinde, uzaktan çalışma sözleşmesine dönüştürülebilmesi de mümkündür.
İşçiye uzaktan çalışmaya geçiş talebinde bulunma hakkı verilmiştir. İşçi uzaktan çalışma talebini, yazılı olarak yapmalıdır. Yazılı talep doğrultusunda işveren, talebi işyerinde belirlenen usul doğrultusunda değerlendirilir. İşveren tarafından yapılan değerlendirme sonucunun otuz gün içinde işçiye bildirilmesi gerekir. Talebin işveren tarafından kabulü halinde, Yönetmelik’e uygun iş sözleşmesinin yapılması gerekir.
Uzaktan çalışan işçinin, sonradan işyerinde çalışma talebinde bulunabilmesi mümkündür. İşyerinde çalışma talebi, uzaktan çalışma talebi için belirlenen usule tâbidir.
Uzaktan çalışmanın, zorlayıcı nedenler sebebiyle işyerinin tamamında veya bir bölümünde uygulanacak olması durumunda, uzaktan çalışmaya geçiş için işçinin talebi veya onayı aranmamaktadır.
Ayrıntılı bilgi için lütfen iletişime geçiniz:
Av. Arif Yetkin
Kurucu
Av. Ece Alkan
Kıdemli Avukat
Comments