Türk hukuku, daha açık bir ifadeyle 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu ve Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Uygulama Yönetmeliği (“Yönetmelik”), yabancı şirketlerin Türkiye’de açacakları “irtibat bürosu” aracılığıyla resmi mevcudiyet kazanmalarına izin vermektedir. Bu alternatif, genellikle Türkiye pazarına karşı ilgi duyan ancak şirket veya şube şeklinde iştirak kurmaktan çekinen yabancı şirketler tarafından tercih edilmektedir.
Bu yazımızda, Türkiye’de kurulacak irtibat bürolarının faaliyet alanlarını, izin prosedürlerini ve avantajlarını ele alacağız.
Ticari Faaliyette Bulunma Yasağı
Türkiye’de irtibat bürolarının, ticari faaliyette bulunmaları mümkün değildir. Bir diğer deyişle, yabancı şirketlere ait irtibat bürolarının, ticari sözleşme imzalama ya da fatura kesme yetkisi bulunmamaktadır. Bu yasak, Türkiye’de irtibat bürosu kurmanın ilk şartıdır. İrtibat bürosunun ticari faaliyette bulunması durumunda, faaliyet izni iptal edilir. Gerektiğinde ana şirket (yani yabancı şirket), bu tür ticari faaliyetleri doğrudan gerçekleştirmelidir. Ancak irtibat bürosu, faaliyet giderlerini ödemek için Türkiye’de bir ofis kiralayabilir ve bir banka hesabı açabilir. İrtibat bürosunun yaptığı giderler, ana şirket tarafından karşılanacaktır.
İzin Verilen Faaliyetler
İrtibat bürosunun yapabileceği faaliyetler, Yönetmelik m.8’de şu şekilde sıralanmıştır:
Pazar araştırması,
Ana şirketin ürünlerinin ve hizmetlerinin tanıtımı,
Temsil ve ağırlama (yabancı şirketin sektörel kuruluşlar nezdinde ve ilgili organizasyonlarda temsil edilmesi, yabancı şirket yetkililerinin Türkiye’deki iş temaslarının koordinasyonu ve organizasyonu, bu kişilerin ofis kullanım ihtiyaçlarının karşılanması),
Türkiye’deki tedarikçilerin kalite ve standart açısından kontrolü, denetimi ve tedarikçi temini (yabancı şirket adına üretim yaptırılan firmaların, yabancı şirketin kalite standartları çerçevesinde denetlenmesi, yabancı şirketin ürün ve üretici taleplerinin temini),
Teknik destek (distribütörlere yönelik eğitim veya teknik destek sağlanması, tedarikçi üreticilere kalite standartlarını arttırmaları yönünde destek hizmeti sunulması),
Haberleşme ve bilgi aktarımı (Türkiye ile iş ilişkisi içinde bulunan yabancı şirkete iletilmek üzere piyasadaki gelişmeler, tüketici eğilimleri, rakip firmaların ve distribütörlerin satış durumları, distribütör firmanın performansı, vb. konulara ilişkin bilgilerin toplanması ve aktarılması),
Bölgesel yönetim merkezi (yabancı şirketin, diğer ülkelerdeki birimlerine yönelik olarak; yatırım ve yönetim stratejilerinin oluşturulması, planlama, tanıtım, satış, satış sonrası hizmetler, marka yönetimi, finansal yönetim, teknik destek, AR-GE, dış tedarik, yeni geliştirilen ürünlerin test edilmesi, laboratuvar hizmetleri, araştırma ve analiz, çalışanların eğitimi gibi faaliyetlere ilişkin koordinasyon ve yönetim hizmeti sağlanması),
Ana şirket, irtibat bürosu kurmak için başvururken yukarıdaki listeden irtibat bürosu faaliyetlerini seçmek ve irtibat bürosu adına ilgili faaliyetleri yürütmek üzere bir yetkili (veya temsilci) atamak zorundadır.
İzin Prosedürü
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (“Bakanlık”), irtibat bürosunun kurulmasına izin vermeye yetkili makamdır.
Ana şirket, Türkiye’de irtibat bürosu kurmak için Ankara’da bulunan Bakanlık’a ait Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’ne aşağıdaki belgelerle müracaat etmelidir:
Resmi başvuru formu,
İrtibat bürosu tarafından yürütülecek işlerin kapsamını ve büronun ticari faaliyet yürütmeyeceğine ilişkin taahhüdü içeren beyanname ve beyannameyi imzalayan yabancı şirket yetkilisinin imza yetkisini gösterir belge,
Yabancı şirketin kurulduğu ülkedeki ilgili ticaret sicilinden alınacak yabancı şirkete ait faaliyet belgesi (apostil ya da konsolosluktan tasdik edilmiş),
Yabancı şirket hakkında son yıllarda hazırlanmış faaliyet raporu veya bilanço ve gelir tablosu,
İrtibat bürosunun faaliyetlerini yürütmekle görevli olarak atanan kişiye ya da kişilere verilecek yetki belgesi,
İrtibat bürosunun kuruluş işlemlerinin avukat aracılığı ile yürütülmesi durumunda avukat adına düzenlenmiş vekâletname.
Tüm belgelerin ibrazı üzerine Bakanlık, başvuruyu yabancı şirketin faaliyet alanları, sermayesi ve çalışan sayıları bakımından inceler. Ek bilgi veya belge gerekmediği takdirde Bakanlık, kararını başvuru tarihinden itibaren on beş gün içinde bildirir. İrtibat bürosu, Bakanlık tarafından verilen izin ile doğrudan “kurulur” ve faaliyete geçer. Ancak, vergi dairesine ve Sosyal Güvenlik Kurumuna kayıt olunması, kira sözleşmesinin Bakanlık’a ibraz edilmesi, faaliyet raporlarının düzenlenmesi gibi kuruluş sonrası ek işlemler de bulunmaktadır.
İzin en fazla üç yıl süreyle verilir. Ancak izin süresinin sona ermesinden önce Bakanlık’a müracaat edilmesi halinde, pazar araştırması ve tanıtım faaliyetleri dışındaki irtibat bürosu faaliyetleri için ek süre verilebilir.
İrtibat Bürolarının Avantajları
İrtibat bürosu kurmak, daha basit formaliteler ve daha az yükümlülükler ile Türkiye'de resmi bir mevcudiyete sahip olmanın avantajlı bir yoludur.
Yukarıda da açıklandığı üzere, irtibat bürosunun kurulması için sadece Bakanlıktan izin alınması yeterlidir. Şirketlerden farklı olarak, bu amaçla ana şirket tarafından sermaye taahhüt edilmez.
Vergi açısından bakıldığında, irtibat büroları ticari işlem yapamayacakları için kurumlar vergisine tabi değildirler. Bu nedenle KDV beyannamesi vermeleri veya şirket defteri tutmaları gerekmemektedir.
Ayrıca ana şirket, izin süresi dolmadan önce irtibat bürosunu kapatmayı seçerse, şirketler için öngörülmüş prosedüre göre çok daha basit bir prosedürün uygulanması söz konusu olacaktır.
Ayrıntılı bilgi için lütfen iletişime geçiniz:
Av. Arif Yetkin
Kurucu
Av. Doğukan Berk Aksoy
Ortak
Comments